10 - Cách thức cổ phiếu đến được thị trường



 Cổ phiếu được giao dịch trên thị trường dưới hai dạng: trên thị trường Sơ cấp và thị trường Thứ cấp.
Thị Trường Sơ Cấp
Thị trường Sơ cấp là thị trường mà hai loại cổ phiếu sau được giao dịch:
 Cổ phiếu phát hành đại chúng lần đầu tiên (IPOs – Initial Public Offerings)
 Cổ phiếu công ty đại chúng mới được thành lập
Một công ty muốn phát hành cổ phiếu đại chúng lần đầu thông qua các nhà bảo lãnh là một ngân hàng đầu tư hay hãng môi giới tài chính để họ mua một số lượng cổ phiếu nhất định (với một giá xác định hình thành nên vốn kinh doanh ban đầu của công ty và đóng vai trò hỗ trợ công ty phát hành cổ phiếu để ăn hoa hồng), sau đó cổ phiếu sẽ được đem ra chào bán công khai, đại chúng. Việc phát hành cổ phiếu đại chúng đồng nghĩa với việc công ty đó được thừa nhận và thu hút được tiền đầu tư rộng rãi nhưng cũng đồng nghĩa với việc tình hình tài chính của công ty được kiểm soát hết sức chặt chẽ.
Trước khi đưa ra bán công khai, cổ phiếu của công ty cần được đăng ký với Hiệp hội giao dịch chứng khoán (SEC- Securities and Exchange Commission). Quyết định về giao dịch cổ phiếu được thông qua, số liệu tài chính và sự khởi đầu phát hành cổ phiếu, giá cổ phiếu sẽ được công bố trên báo chí. Đặc biệt, một văn bản có tính pháp lý tổng hợp tình hình kinh doanh hiện tại và các dự báo phát triển tương lai của công ty, những điểm mạnh, điểm yếu, những cơ hội và rủi ro có thể... (còn gọi là Bản cáo bạch) sẽ được gửi tới cho các nhà đầu tư trong lần phát hành cổ phiếu lần đầu.
Thông cáo về đợt phát hành cổ phiếu mới sẽ được đăng tải qua báo chí kèm theo tên của các nhà bảo lãnh. Các nhà bảo lãnh ngoài việc mua số lượng cổ phiếu ban đầu còn góp phần quan trọng vào việc "tạo thị trường" cho mua bán cổ phiếu trên thị trường thứ cấp của công ty. Các công ty cùng các nhà bảo lãnh sẽ tiến hành quảng cáo, tiếp thị trên thị trường về cổ phiếu IPO mình mới phát hành.
Trong những trường hợp công ty đại chúng muốn tăng tiền vốn họ phát hành thêm cổ phiếu và những cổ phiếu phát hành thêm này sẽ tiếp tục được bán trên thị trường sơ cấp.
Cố phiếu phát hành đầu tiên IPO thường được các nhà đầu tư cá nhân, các tập đoàn hay các quỹ tương hỗ lớn thầu mua tất cả hay phần lớn các cổ phiếu IPO bởi các cổ phiếu mới thường đem lại lợi nhuận dễ dàng hơn. Cũng có những nghiên cứu cho rằng lãi suất thu được từ cổ phiếu IPO kém những loại cổ phiếu khác là 7% cho nên không tham gia mua IPO có khi lại khấm khá hơn.
Thị trường Thứ cấp
Sau khi những cổ phiếu được bán theo hình thức IPO và những cổ phiếu phát hành thêm, các cổ phiếu đó được đưa ra trao đổi trên thị trường thứ cấp. Số tiền trao đổi do mua bán trên thị trường Thứ cấp thuộc về những người mua và bán (khác với số tiền trao đổi trên thị trường Sơ cấp sẽ thuộc về công ty phát hành cổ phiếu và nhà bảo lãnh).
Điều gì làm cho giá cổ phiếu lên, xuống?
Tình hình kinh doanh, tài chính, thái độ của các nhà đầu tư, thời điểm, tác động của kinh tế xã hội đối với kinh doanh của công ty... sẽ làm cho giá cổ phiếu lên xuống. Ngoài những đặc điểm như số nợ của công ty, chỉ số tăng trưởng cụ thể của doanh nghiệp... các yếu tố tình cảm như lạc quan, bi quan cũng ảnh hưởng tới s�